Yanmaz: Pamuk çiftçisi pamuk gibi savruldu

GAP Projesinin en büyük ürünü olan pamuğun durumunun içler acısı olduğunu kaydeden Yanmaz, pamuk çiftçilerinin 60 derecelere varan sıcaklarda çalışmasına rağmen büyük bir hüsran içinde olduğunu aktardı.

'HEPSİ VINLAMIŞ, TÜYMÜŞ, KAÇMIŞ'

"Beyaz altın" diye anılan pamuğun çok acıklı bir durumda olduğunu söyleyen Yanmaz, "Pamuk çiftçilerimiz boğazına kadar tefecilerin, bankaların eline düşmüş. Çitçilerden, Harran'da yüzde 97 oy alanlar ve özellikle bu dönemde Urfa ekonomisini çok yakından ilgilendiren,ana damarı olan pamuk çiftçisine bu haller reva görülürken, iktidar partisinin 1 Allah'ın kulu ne milletvekili, ne il başkanı ne yönetimi medyada bile görülmemektedir. Hepsi vınlamış, tüymüş, kaçmış. Bizim imkanımız varken biz kendi pamuğumuzu üretemiyoruz. Böyle bir beceriksizlik olmaz. Buradan iktidar partisinin özellikle mahalli idarecilerini, milletvekillerini göreve davet ediyorum. Bir sesleri çıksın. Gidip seçimlerde kavurma yiyip, kebap yiyip, kuzu yiyip, keyif çatanlar şimdi meydanda yok" diyerek tepki gösterdi.

'PAMUK ÇİFTÇİSİ SAVRULDU'

Pamuk çiftçisinin pamuk gibi savrulduğunu aktaran Yanmaz, "2018 yılında ülkemizde 580.000 hektar alana pamuk ekilmiş, 2.250.000 ton pamuk elde edilmiştir. Dönüme ortalama 482 kg verim alınmıştır. 2018 yılında ülkemizde 620.000 ton balya pamuk ithal edilmiştir. Bu yaklaşık olarak 1.500.000 tona tekabül etmektedir. Görüldüğü gibi Türkiye pamuk ihtiyacının ancak % 60 -70'ni üretebilmektedir. 2018 yılında Şanlıurfa'da yaklaşık 1.000.000 ton pamuk üretilmiştir. Görünen o ki Türkiye'nin pamuk üretiminin % 45'i Şanlıurfa'da üretilmiştir.

- 2018 yılı mayıs ayı itibariyle 1 İt mazotun fiyatı 5.7 TL iken,2019 yılı mayıs ayında mazot fiyatı 6.6 TL'ye yükselmiştir. Bu durum yaklaşık % 15'lik bir artışa tekabül etmektedir.

-2018 yılında 18*46 gübrenin fiyatı 1950 TL iken,2019 yılında 18*46 gübrenin fiyatı 2450 TL'ye yükselmiştir. Bu durum yaklaşık % 25'lik bir artışa tekabül etmektedir.

-2018 yılında 20*20 gübrenin fiyatı 1450 TL iken 2019'da aynı gübrenin fiyatı 1850 TL'ye çıkmıştır. Bu durum yaklaşık % 25'lik bir artışa tekabül etmektedir.

-2018 yılında Üre gübresi 1300 Tl iken,2019'da aynı gübre 1900 liradan pazara sunulmuştur. Bu durum yaklaşık % 45'lik bir artışa tekabül etmektedir. Genel olarak baktığımızda bir yıl zarfında gübre fiyatlarındaki artışın % 30'ların üzerinde yükseldiği görülmektedir.

-DSİ sulama fiyatları geçen yıl Suruç'ta 110 TL iken bu yıl 160 TL'ye kadar çıkarılmıştır. Bu durum Suruç'taki sulama fiyatlarında yaklaşık % 45'lik bir artışa tekabül etmektedir. Harran'da ise sulama fiyatları geçen yıl 35 TL'den bu y.l 70 TL'ye çıkarılmıştır. Harran'daki sulama fiyat artışı ise % 100'e çıkmıştır. Ayrıca kendi imkanları ile kuyu sulaması yapan çiftçiler elektrik fiyatlarının fahiş artışından dolayı tamamen iflas ve yok olma noktasına gelmiştir.

-2018'den 2019'a gelene kadar zirai ilaç fiyatları ortalama % 40 artmıştır. Ayrıca 2018'e kıyasla 2019 yılında çiftçi çok daha fazla ilaçlama yapmıştır. Bu girdiler göz önüne alındığı takdirde çiftçinin son bir yıldaki girdileri yaklaşık % 30 arttığı görülmektedir.

-2018 yılında pamuk piyasaya girdiğinde 4100 lira olan tavan fiyat 2019'da 3000 liradır. Bu durum yaklaşık % 25'lik bir düşüşe tekabül etmektedir.

-Girdi maliyetleri ve fiyattaki düşüşler hesaplandığında Türkiye'nin pamuk ihtiyacının yaklaşık %50'sinı tek başına karşılayan Şanlıurfalı çiftçinin geleceği karanlıktır. Bu durum Şanlıurfa ekonomisinde domino etkisi yaparak esnafı, çiftçiyi ve işçileri içinden çıkılmaz badirelere sürükleyecektir" diye konuştu.

Yaptıkları tespitleri sunan Yanmaz, şöyle sıraladı:

1- Girdi maliyetlerinde artış (mazot, gübre, ilaç vb.) karşısında üretici pamuk üretiminde bocalamaktadır, bu nedenle çiftçi gelecek yıl için karamsardır.

2-Türkiye'de pamuk üretimi ihtiyacı karşılamamaktadır.2012 yılında 721.077 hektar alanda ekim yapılır iken 2017 yılında 501.853 hektar alanda ekim yapılabilinmiştir. Öte yandan tekstil sektörünün gelişmesine paralel olarak pamuk tüketimi artmış ancak üretim miktarı artmamıştır, ithalat politikaları ile bu yetersizlik giderilmeye çalışılmıştır. Pamuk üretiminin tüketimi karşılaması için yeni politikalar geliştirilmelidir.

3- Pamuk ekimindeki 3 yıllık süre bir defaya mahsus olarak 5 yıla çıkarılmalıdır.

4-Devlet zirai ilaç konusuna el atmalıdır. Bugün piyasada sahte ilaç satışı göz ardı edilemeyecek kadar artmıştır. Aynı şekilde ilaçlar etkili ve yetkili olmayan kişiler tarafından gelişigüzel kullanılmaktadır. Bu durum pamuk başta olmak üzere tüm tarım ürünlerindeki verimliliği gözle görülür bir biçimde düşürmüştür.
Ayrıca bu yıl bitki hastalıkları dolayısıyla geçen yılın en az 10 katı ilaç kullanılmak zorunda kalınmıştır.

5-Bu şekilde devam etmesi durumunda pamuk ekim alanları daralacaktır. Bu durum beraberinde çırçır, yağ ve iplik fabrikalarını küçültüp nihayet iflasın eşiğine getirecektir. Ayrıca işsizlik sorunu giderek artacak ve Şanlıurfa'nın ekonomisini beklenmedik düzeyde olumsuz etkileyecektir.

Son olarak çözüm önerisinde bulunan Yanmaz, şu cümlelerle konuşmasına son verdi:

1- Bu yıl pamuk desteklemesi dönüme 500 kg dan 650 kg çıkarılmalıdır.

2- Destekleme ücretleri kg başına 800 kuruştan 1300 TL'ye çıkarılmalıdır.

3- İthalata kota konulmalıdır.

4- İplik fabrikalarının yerli pamuk kullanması belli bir kota ile mecburi hale getirilmelidir.

5- Kaliteli tohum ekimi teşvik edilmelidir.

6- Pamuk standardizasyon ve kalite kontrolü önemli bir sorundur, bu sorunun çözülmemesi pamuğun iç ve dış piyasa değerini düşürmekte ve ithal pamuğa talebi arttırmaktadır.

7- Pamukta kirliliğin önüne geçilmeli, kaliteli üretim arttırılmalı, lisanslı depoculuk sistemi yaygınlaştırılmalı ve tek balya standardizasyonuna geçilmelidir.

8- Türkiye'de üretim örgütlerinin yetersizliği pamuk üretiminde önemli sorunlardan biridir.

9- Pamukta uzmanlaşmış kooperatif birlikleri olan Tariş Pamuk Birliği, ÇUKO Birlik ve Ant Birlik gibi kooperatiflerin etkinliği arttırılmalıdır. Birliklerin sektördeki rolü arttırıldığı takdirde pamuk piyasalarında istikrar sağlanabilir.

Özlem DİKMEN-BİHA