Urfa’da Eyvan Kültürü: Serinliğin ve Yaşamın Merkezi

Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne özgü olan eyvanlar; avluya bakan, önü açık, üstü kapalı ve çoğunlukla ortasında küçük bir havuz bulunan oturma alanları olarak biliniyor.

Yılın büyük bölümünün sıcak geçtiği Şanlıurfa’da eyvanlar, serin ve ferah yapılarıyla ev halkının günün önemli bir kısmını geçirdiği alanlar olarak öne çıkıyor. Geleneksel Urfa evlerinde, güneş alma durumuna göre “yazlık” ve “kışlık” olmak üzere iki ayrı eyvan bulunuyor. Avlunun güney ve kuzey cephelerinde yer alan bu eyvanlara ek olarak, bazı evlerde doğu ya da batı cephesinde üçüncü bir eyvan da yer alabiliyor.

İki yanı taş sedirlerle çevrili olan eyvanların arka duvarlarında nişler ve baca şeklinde hava kanalları bulunuyor. Bu kanallar, dam üzerinde yer alan ve aynı zamanda mihrap işlevi gören rüzgârlıklarla sonlandırılarak doğal serinlik sağlıyor.

Taş işçiliğinin ön plana çıktığı eyvanların bir kısmında ise şadırvanlar yer alıyor. Eyvanlar, hem mimari estetikleri hem de iklim koşullarına uyumlu yapılarıyla Urfa’nın kültürel mirasının önemli parçalarından biri olmayı sürdürüyor.

Kaynak:Bekir Urfalı